Glasvezel in Nederland: de stand van zaken én alternatieven

Nadat de aanleg van glasvezel een aantal jaren op een laag pitje heeft gestaan gaan er de laatste jaren weer veel glasvezelkabels de grond in. Hier hadden eerst de buitengebieden een groot aandeel in in bleven de stedelijke gebieden achter. Maar inmiddels worden ook de steden en dorpskernen in rap tempo voorzien van glasvezel. In veel straten liggen inmiddels al meerdere glasvezelnetwerken van concurrerende providers.

Wat is er zo bijzonder aan glasvezel?

Het internet bij je thuis of op kantoor kan op verschillende manieren het pand binnenkomen, namelijk:

1. Via de oude vertrouwde telefoonkabel van KPN.
2. Via de TV kabel, in het grootste deel van het land de kabel van Ziggo.
3. Via glasvezel.

Glasvezel is hierbij het meest moderne netwerk en klaar voor de toekomst.

De telefoonkabel

Over de telefoonkabel, ook wel de ouderwetse koperkabel genoemd kunnen op dit moment breedband snelheden worden geleverd tot maximaal 400 Mbit, echter wel alleen in de (beperkte) gebieden waar het netwerk voor VDSL geschikt is gemaakt. In de buitengebieden is vrijwel nergens VDSL mogelijk en maar zeer beperkt ADSL.

De TV kabel

Over de TV kabel zijn door de technische eigenschappen hogere snelheden mogelijk. In gebieden waar het kabelnet is gemoderniseerd zijn snelheden tot 1 Gigabit mogelijk, maar dit zou in de toekomst nog meer kunnen worden. Echter ligt er vrijwel nergens kabel in de buitengebieden.

Glasvezel daarentegen heeft eigenlijk geen beperkingen als het gaat om snelheid en capaciteit. Nu zijn snelheden mogelijk tot zo’n 1 gigabit omdat de randapparatuur zoals modems nog niet meer aankunnen, maar de glasvezelkabel zelf kan vele malen hogere snelheden aan. Bovendien kunnen er tegelijkertijd ook zonder problemen andere diensten worden geleverd die veel capaciteit vragen, zoals digitale televisie.

De signalen worden door de glasvezel verzonden door middel van lichtpulsen, een soort morsecode van laserstralen. Doordat deze lichtstralen weerkaatsen op de reflecterende mantel van de vezel kunnen tegelijkertijd duizenden verschillende signalen worden verzonden die elkaar niet in de weg zitten doordat ze onder verschillende hoeken de kabel door worden gestuurd.

Omdat licht, in tegenstelling tot elektrische signalen over koper, geen weerstand heeft kunnen bovendien zeer grote afstanden worden overbrugd zonder dat versterking nodig is. In dat licht is dit type netwerk dan ook zeer geschikt voor de uitgestrekte landelijke buitengebieden. Afstanden zijn immers voor de techniek geen probleem, alhoewel de afstanden de aanleg uiteraard wel duurder maken, er zijn meer meters kabel nodig en meer graafwerkzaamheden.

Deze eigenschappen maken dat glasvezelnetwerken de netwerken van de toekomst zijn. Waar ADSL, VDSL en kabel straks toch tegen technische beperkingen aan zullen lopen, gaat fiber probleemloos door.

Sterke groei in de buitengebieden

Vooral in de buitengebieden zien we dan ook een sterke groei in de aanleg van glasvezelnetwerken. Deze projecten zijn vaak ook initiatieven van de bewoners en ondernemers die zelf gevestigd zijn in deze gebieden met ondersteuning van de lokale overheid. Nadat er voldoende animo blijkt te zijn wordt dan in samenwerking met een commerciële partij of organisatie met de nodige kennis overgegaan tot de daadwerkelijke aanleg van het netwerk. Soms met subsidies van gemeente of provincie om zo de aansluitkosten of abonnementskosten betaalbaar te houden, maar er zijn ook veel succesvolle projecten zonder enige subsidie.

Door commerciële providers worden deze buitengebieden doorgaans gezien als onrendabele gebieden. De aanleg van een peperduur netwerk zou zichzelf nooit terugverdienen omdat er relatief weinig potentiële klanten zijn in deze uitgestrekte gebieden. Door de burgerinitiatieven wordt de vraag echter gebundeld en als een bepaald percentage, meestal minimaal 50% van de huishoudens en bedrijven zich op voorhand committeert een abonnement te nemen, dan is het vaak wel interessant voor een commerciële partij. Vooral provider DELTA investeert op deze manier veel in de aanleg in buitengebieden.

De aanleg van glasvezel in landelijk gebied.

Het kan hierbij wel jaren duren voordat daadwerkelijk met de aanleg kan worden begonnen. Een burgerinitiatief moet namelijk eerst zoveel mogelijk mensen zien te overtuigen. Daar gaat veel tijd inzitten, in eerste instantie zijn namelijk vaak niet heel veel mensen enthousiast. De reden is dan meestal dat de eenmalige aansluitkosten hoog zijn en ook geldt er bij veel projecten een vastrechttarief dat maandelijks in rekening wordt gebracht naast de abonnementskosten van de provider.

Overtuigd door buurtgenoten

Maar naar mate meer mensen zich aansluiten werkt het meestal als een olievlek in de gemeenschap, de bewoners en bedrijven maken elkaar enthousiast. Dat verklaart ook deels het succes van deze initiatieven, bewoners laten zich eerder overtuigen door buurtgenoten dan door de overheid of een partij met commerciële belangen.

Noodzaak voor de agrarische sector

Voor consumenten in de buitengebieden betekent de komst van snel internet voornamelijk dat eindelijk ook gebruik kan worden gemaakt van diensten waarbij veel bandbreedte nodig is, zoals Netflix en digitale televisie.
Voor de bedrijven, in de buitengebieden veelal agrariërs, wordt een snelle en stabiele aansluiting zelfs steeds meer noodzaak. Machines en systemen, zoals melkrobots en beregeningsinstallaties, hebben voor de aansturing en updates steeds vaker een snelle en betrouwbare internetverbinding nodig.
Internet via glasvezel is dus niet alleen maar leuk en handig, maar ook steeds meer noodzaak voor de bedrijfsvoering.

Open netwerken

De glasvezelnetwerken zijn meestal zogenoemde open netwerken. Dat wil zeggen dat iedere provider die zijn diensten wil aanbieden welkom is op het netwerk. Bij net aangelegde netwerken die zijn ontstaan uit initiatieven vanuit de gemeenschap wordt vaak met slechts één of een beperkt aantal providers gestart omdat deze providers al vroeg bij het project zijn betrokken of de aanleg op zich hebben genomen. Maar het is de bedoeling dat huishoudens en bedrijven die zijn aangesloten uiteindelijk uit meerdere providers kunnen kiezen.